Çağlayan: Otomotiv sektörüne teşvik arttı

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, geçen yıl 20 Haziran'da açıklanan yeni teşvik mevzuatı kapsamında otomotiv sektörü için düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin önceki yıl ile karşılaştırıldığında, öngörülen sabit yatırım tutarının yüzde 28 arttığını söyledi.

Çağlayan: Otomotiv sektörüne teşvik arttı
Çağlayan: Otomotiv sektörüne teşvik arttı
GİRİŞ 15.02.2013 15:53 GÜNCELLEME 15.02.2013 16:40

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, yatırım teşvik sisteminde önemli bir revizyon gerçekleştirdiklerini belirterek, ''Asgari 300 milyon lira tutarındaki ana sanayi yatırımları, asgari 75 milyon lira tutarındaki motor yatırımları, asgari 20 milyon lira tutarındaki motor aksamları, aktarma organları ve bunların aksamları ile otomotiv elektroniğine yönelik yatırımları öncelikli yatırımlar kapsamına alarak, 5. bölgede uygulanan desteklerden faydalanmalarına imkan sağladık'' dedi.


Bakan Çağlayan, ''Yeni Teşvikler Işığında Otomotivde Yeni Hedefler'' toplantısında, sektör temsilcileriyle biraraya gelerek, yeni teşvik düzenlemelerine ilişkin bilgilendirmede bulundu.

Türkiye'de birçok sektörün dış ticaret açığı verdiğini, oysa bunların dış ticaret fazlası verecek bir yapıya çok rahat bir şekilde kavuşabileceğini ifade eden Çağlayan, dış ticaret açığı ve cari açığının Türkiye'nin bir kaderi olmadığını, bunun en önemli yolunun da yeni bir teşvik sisteminden geçtiğini gördüklerini söyledi.
Çağlayan, ''Ekonomi bakanı olduktan sonra diğer bakanları ikna edip Sayın Başbakanın da desteğini alarak 'Öyle bir sistem oluşturacağız ki Cumhuriyet tarihinin en cömert teşvik sistemi olacak' dedik. Bunu Türkiye'yi önemli sektörlerde ithalat bağımlısı olmaktan çıkaracak, dış ticaret açığı değil fazlası verecek bir yapısal değişim ve dönüşüme götürmek için yaptık. Sanayicilik yaptığım yıllarda teşvikin her kademesinde yer almış ama bir kuruşluk yatırımı teşvikle yapmamış bir kardeşiniz olarak şunu ifade etmek istiyorum ki yeni teşvik sistemi Türkiye Cumhuriyeti'nin ekonomisine kazandırılan önemli bir eser olmuştur'' diye konuştu.

''Otomotiv sektörü uluslararası rekabeti piyasaların serbestleşmesiyle kazandı''

Bakanlık olarak yaptıkları çalışmalarda Türkiye'nin 2011 yılında gerçekleştirdiği 135 milyar dolarlık ihracatının kilogram fiyatının 1,46 dolar, 2012 yılındaki 152,6 milyar dolarlık ihracatın kilogram fiyatının ise 1,58 dolar olduğunun bilgisini veren Çağlayan, ''Gördük ki rakiplerimizde ihracat kilogram fiyatı 3 ila 4 dolar. Biz ancak bu fiyatı yükselterek 500 milyar dolarlık hedefe ulaşabiliriz. Önemli olan değer bazında artırmak. Onun yolu da yüksek teknoloji, katma değer, marka ve kaliteden geçer. Bundan dolayı Turquality ve marka desteklerini çok bonkör şekilde veriyoruz ama sonuçlarını da alıyoruz. Benim bakanlığımdan şu anda Turquality ve marka desteği alan firmalarımızın ortalama ihracat kilogram fiyatı, 1,58 dolar olan Türkiye ortalamasının üzerinde 2,25 dolardır'' ifadelerini kullandı.

Geçen yıl 20 Haziranda açıklanan teşvik sistemini kapalı kapılar ardında değil, 800 ayrı görüşü toplayarak oluşturduklarını anlatan Çağlayan, şöyle devam etti:
''Otomobil sektörü için 1960-70 arası dönem, tamamıyla montaj işlemlerinin yapıldığı bir dönemdi. 70 ve 80'lere baktığımızda yan sanayinin geliştirilmesine ve yerlileşmenin artırılmasına yönelik çabaları görüyoruz. 80-90 arası dönemde sektör, üretim hatlarının modernizasyonunu sağlamış beraberinde de kapasite artışı oluşturmayı başardı. Esasında 1995'e kadar olan dönem Türk otomotiv sanayi açısından kapalı pazar dönemi iken 95'ten itibaren ihracat hamleleri ile birlikte serbest pazar anlayışına geçildi. Otomotiv sektörü uluslararası rekabeti piyasaların serbestleşmesiyle kazandı.

Gümrük Birliği'nin bir çok yönünü eleştiriyorum. Avrupa Birliği (AB) konusundaki görüşlerim çok nettir. AB'nin ikiyüzlü olduğunu, vize konularında yaptıkları haksız muameleyi her yerde söylerim. Ama Gümrük Birliği'nin en büyük kazanımı Türk özel sektörüne, özellikle otomotiv sektörüne uluslararası rekabetçiliği öğretmesidir.''
Çağlayan, 1998 yılında getirilen teşvik sistemi sebebiyle dönemin Başbakanı'nın ve uygulayıcıların acımasızca eleştirildiğini, ancak o gün yapılan teşvik uygulamasının Türk otomotiv sektörü açısından son derece önemli olduğunu ifade etti.

Bugün gelinen dönemde teşviklerin yapısı ve sistematiğinin değiştiğine işaret eden Çağlayan, ''Türkiye'nin çok fazla kaynağı yok. Ancak kaynakların çok iyi kullanıldığı zaman siyasi ve ekonomik istikrar sağlayacağımızı gösterdik. Böylesine büyük bir krizde dünyanın bir çok ülkesi IMF desteğiyle, bastonuyla ayakta dururken Türkiye hiçbir destek almaksızın IMF'nin kapısına bile gitmeksizin bu krizden başarıyla çıkan bir ülke oldu. Kaynaklarımızı en rasyonel en doğru şekilde kullanmak bizim vicdan, namus, ahlak borcumuzdur. Bundan dolayıdır ki verdiğimiz kaynakların doğru noktalara gitmesi gerekir. Neticede babamızın kaynağını harcamıyoruz, 76 milyon insanın kaynağını harcıyoruz. Bunların nereye gittiğini geri dönüşünün ne olduğunu bilmemiz gerekiyor'' şeklinde konuştu.

Otomotiv sektöründeki yeni teşvikler

Çağlayan, yeni teşvik sistemi kapsamında otomotiv sektöründe getirilen düzenlemelere ilişkin şunları kaydetti:
''Öncelikle, teşvik belgesi düzenlenebilmesi için gereken asgari yatırım büyüklüklerini düşürdük. Ana sanayi yatırımlarını büyük ölçekli yatırımlar kapsamına almak için gereken yatırım büyüklüğünü 250 milyon liradan 200 milyon liraya, yan sanayi yatırımları için 100 milyon liradan 50 milyon liraya indirdik.
Yan sanayi yatırımlarını bölgesel teşvik kapsamına almak için gereken yatırım büyüklüğünü ise her bölge için birer milyon lira aşağı çektik. Sadece yan sanayinin bölgesel olarak desteklendiği illerde ana sanayinin de bölgesel olarak desteklenmesi imkanını getirdik. Böylece 1, 2 ve 3. bölgelerde birkaç ilimiz dışındaki tüm illerde ana sanayinin de desteklenmesini sağladık. Sektör için önem arz eden test merkezleri, rüzgâr tüneli ve benzeri nitelikteki yatırımları öncelikli yatırımlar kapsamına aldık. Nerede yapılırsa yapılsın 5. bölge desteklerinden faydalanmalarını sağladık.''

Bakan Çağlayan, ''Diğer taraftan Vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ve faiz desteği gibi teşvik unsurlarının oran ve sürelerinde iyileştirmelere gittik. Sektör yatırımları da böylelikle artan desteklerden faydalanma imkânı elde etti. Türkiye'de yatırımı olan otomotiv ana sanayi firmalarına A, B, C segmentlerdeki araçları gümrüksüz ithal etme imkânı getirerek fırsat eşitliği sağladık. Yatırımlarını Organize Sanayi Bölgeleri'nde yapmaları halinde bir alt bölge desteklerinden yararlanmalarını temin ettik'' dedi.






Bakan Çağlayan, ''Yeni Teşvikler Işığında Otomotivde Yeni Hedefler'' toplantısında 2009 yılı ağustos ayından 2013 yılı ocak ayı sonuna kadar olan dönemde, Bakanlık olarak otomotiv sektörü için 14'ü ana sanayi, 407'si yan sanayi olmak üzere toplam 421 yatırım projesi için teşvik belgesi düzenlendiğini bildirdi.

Bu belgeler kapsamında ise 12,3 milyar lira tutarında yatırım yapmayı ve yaklaşık 27 bin kişilik istihdam yaratılmasının taahhüt edildiğini aktaran Çağlayan, ''Geçen yıl 20 Haziran'da açıklanan yeni teşvik mevzuatı kapsamında otomotiv sektörü için düzenlenen yatırım teşvik belgeleri önceki yıl ile karşılaştırıldığında, öngörülen sabit yatırım tutarı yüzde 28 arttı. 20 Haziran'da açıklanan teşvik sistemi ve bugün itibariyle resmi gazetede yayınlanarak artık yeni bir yol haritasının oluştuğu teşvik sistemi bundan sonra son derece önemli kazanımlar getirecek'' diye konuştu.

2023 hedefleri için daha fazlasını üretmek ve ihraç etmek zorunda olunduğuna işaret eden Çağlayan, bu hedefe ulaşmak için mevcut üreticilerin kapasite artırmalarının yeterli olmadığını, mutlaka yeni yatırımların daha cazip hale getirilmesi gerektiğini belirtti.

Sektör yatırımlarının stratejik yatırımların teşviki uygulaması kapsamında değerlendirilemediğini dile getiren Çağlayan, şöyle devam etti:

''Çünkü tespit edilmiş olan kriterlerin tamamı sağlanamıyor. Bunun ilk nedeni sektörün yurt içi üretim kapasitesinin ithalattan fazla olması. İkinci nedeni ise sektör yatırımlarının asgari yüzde 40 katma değer yaratamaması. Ana sanayi-yan sanayi işbirliğinin giderek arttığı üretim biçimi, sektör firmalarının yüzde 40'lık katma değere ulaşmasını mümkün kılmıyor.

Otomotiv sektöründe geçen yıl ihracat kilogram fiyatı 8,8 dolar olmuş. Bunu 10 dolarların üzerine çıkarmalıyız. Burada mutlaka yüksek katma değerli üretime yönelik bir sistem kurmamız gerekiyor.''

''5 milyar dolar sadece motor aksam aktarma organı ithalatı...''

Otomotiv üretim maliyetlerinde yüzde 20 ile yüzde 40 arasında bir paya sahip olan ve rekabetçiliğin belirlendiği önemli bileşenler arasında yer alan motor ve aktarma organlarında Türkiye'de 2012 yılında 5 milyar dolar ithalat yapıldığına dikkati çeken Çağlayan, şu değerlendirmelerde bulundu:

''46 milyar dolarlık cari açığın olduğu bir yerde 5 milyar dolar sadece motor aksam aktarma organı ithalatını sizlerin takdirine bırakıyorum. Otomobil sektöründe yerlileşme oranında geldiğimiz seviye de düzenlemeler konusunda bizi cesaretlendirdi. Otomotiv sektörü yüzde 56 gibi önemli bir yerlilik oranına sahip. Yapılan çalışmada motor aktarma organlarını koyduğumuz ve bunları da yerlileştirdiğimiz zaman bizim otomobil sektörünün yerlileşme oranı yüzde 56'dan yüzde 77'ye kadar çıkabilir. Düzenlemeleri yaparken bunlar bizim önemli hareket noktalarımız oldu.''

Yapılan son düzenlemelerle yatırımların KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, 7 yıl süreyle sigorta primi işveren hissesi desteği, yüzde 40 yatırıma katkı oranı ile yüzde 80 oranında vergi indirimi, azami 700 bin liraya kadar faiz desteği ve yatırım yeri tahsisi ile destekleneceğini anlatan Çağlayan, Ayrıca, yatırıma katkı oranının yüzde 50'sinin yatırım döneminde kullanabilme imkanı sağladıklarını da söyledi.

Otomotiv yatırımlarının daha çok gelişmiş illerin yer aldığı 1. ve 2. bölgelerde gerçekleştirildiğine ifade eden Çağlayan şunları kaydetti:

''Bu kapsamda 1. ve 2. bölgelerde sigorta primi işveren hissesi desteğini 2 ve 3 yıl süreyle uygularken, sektör yatırımları bugünden itibaren artık yatırım yerine bakılmaksızın 7 yıl süreyle bu destekten faydalanacak. 1. ve 2. bölgelerde vergi indirimi desteği için yatırıma katkı oranı yüzde 15-20 iken, sektör yatırımları için artık bu oran yüzde 40 olacak. Hatta yüzde 40 olan yatırıma katkı oranının yarısı yani yüzde 50'sini yatırım döneminde kullanabilecekler. Bu imkan 1. bölgede yapılan yatırımlar için söz konusu değilken, 2. bölgede oldukça cüzi düzeyde. 1. ve 2. bölgelerde gerçekleştirilen yatırımlara faiz desteği uygulanmazken, sektör yatırımları 700 bin liraya kadar faiz desteğinden faydalanma imkanına sahip olacak.''

''Yiğitliğimizi yaptık, şimdi babayiğitlik sırası sizde''

''Bu yaptığımız düzenleme sektörümüze ananızın ak sütü gibi helaldir'' diyen Bakan Çağlayan, konuşmasını şöyle sürdürdü:

''Ümit ediyorum ki bu düzenleme ile artık sizleri er meydanına çıkardık. Biz bu düzenlemeyle yiğitliğimizi yaptık, şimdi babayiğitlik sırası sizde. Artık yerli otomobil üretimine giden bu yolda sektör temsilcileriyle bir araya gelerek biraz daha önemli bir mesafeye geleceğimiz düşünceyle bu toplantıyı gerçekleştirdik. İnşallah bunun sonuçlarını hep birlikte göreceğiz.''

Çağlayan, yayınlanan karara ilişkin, ''Bugün Resmi Gazete'de yayınlanan kararın Başbakanımızın destekleriyle çıkmıştır. Onun bu konuda sektöre olan yaklaşımı bu kararın çıkmasında etkili olmuştur. Bundan dolayı Sayın Başbakan ve emeği geçen diğer Bakanlara teşekkür ediyorum'' ifadelerini kullandı.

Otomotiv sektörünün 1-14 şubat tarihleri arasındaki ihracatının geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 19,7 arttığını kaydeden Çağlayan, ''Otomotiv sektörünün geçen yılın 1-14 şubat tarihleri arasındaki ihracatı 635 milyon dolar iken şimdi 760 milyona dolara gelmiş. Bu yıl şubat ayında ocak ayında göre otomotiv sektöründeki ihracat artışı yüzde 86. Ümit ediyoruz ki yıl boyunca böyle olsun'' diye konuştu.

Bu arada toplantıya, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Şükrü Ilısal, Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Bilaloğlu, Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Mehmet Dudaroğlu, Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Başkanı Orhan Sabuncuoğlu, Otomotiv Sanayii Derneği Başkanı Kudret Önen ve TİM Otomotiv Sektör Kurulu Başkanı Ömer Burhanoğlu ile çok sayıda sektör temsilcisi katıldı.

KAYNAK: AA